یخچال کویر

هر کسی قدرت خرید یک گرم خالص آن را ندارد، زیرا از طلا گران است و سختی آن نیز بیشتر از الماس است. شاید به همین دلیل است که تقریبا نزدیک به 100 گرم از آن به شکل عادلانه میان افراد جامعه توزیع شده است. اما در این میان اگر کسی دندان طمع را تیز کرده و بخواهد بیش از صد گرم آن را داشته باشد، بر طبق قوانین، مجازات سختی انتظارش را خواهد کشید و حتی ممکن است جانش گرفته شود. با این وجود نیروی انتظامی نه تنها هیچ وظیفه ای برای پیشگیری از سو مصرف آن ندارد بلکه مانع فروش و توزیع آن نیز نمی شود. به عبارت بهتر آنقدر این ماده در جامعه فراگیر شده که از کودک تا پیر را گریبانگیر خود کرده و گریزی از  مصرف آن نیست.

اما سوال اساسی اینجاست، این ماده از چه زمانی، چگونه و به دست چه کسانی وارد زندگی ما شده است؟ چگونه کشت می شود؟ و  مراکز توزیع آن کجاست؟

این که بشر دقیقاً از چه زمانی از این ماده برای اولین یار استفاده کرده و یا پی به نیاز خود به آن برده، مشخص نیست. اما از حدود 6 هزار سال پیش از میلاد از زمان استقرار آریایی ها، در ایران مصرف می شده. نیاکان ما احتمالاً مجذوب درخشندگی و جلای این ماده در سواحل دریاچه ها یا کرانه های ساحلی شدند و بعد تحت تأثیر تجربه استفاده از آن قرار گرفته و بزودی دانستند که جویدن قطعه ای بزرگ از آن ممکن است سبب بیماری آن ها شده اما طعم زندگی با مقدار کمی از آن خیلی بهتر می شود.

هنوز هیچ کس نمی داند که این ماده از ساحل به دریا راه پیدا کرده و یا از دریا به ساحل؟ اما آنچه معلوم است این است که حجم زیادی از آن از دریا و یا دریاچه ها به صورت تجاری استخراج می شود و پس از بسته بندی وارد مراکز توزیع شده و از طریق بقالی ها در اختیار مشتریان قرار می گیرد. نکته ای که در اینجا خود نمایی می کند این است که فرایند تولید و توزیع این ماده تنها 200 سال است که تجاری شده. 

این ماده ریز بسیار جاذب رطوبت می باشد، به گونه ای که اگر آن را در فضای آزاد قرار دهیم گلوله می شود و درست یا غلط به همین علت باشد که آن را نم کوچک یا نمک نام گذاری کرده اند. همین ویژگی نمک باعث شده تا عرصه را بر باکتری و میکروب ها تنگ کند، چرا که این جانوران برای رشد و تکثیر احتیاج به محیط مرطوب اسیدی یا قلیایی دارند، و نمک ضمن جذب رطوبت محیط را اسیدی یا قلیایی را خنثی می کند و اجازه حرکت به آن ها نمی دهد. همین ویژگی موجب شده تا سالیان سال از نمک به عنوان یخچال مناطق گرمسیری برای نگهداری گوشت و ماهی استفاده کنند. البته نمک ویژگی های دیگری هم دارد که در قسمت های بعدی شیمی در آشپزخانه به آن خواهم پرداخت.