گاز اشک آور خانگی

علیرضا خنجری امروز به سراغ محصولی رفته که ابعاد آن شبیه به نارنجک دستی است و از قدرت اشک آوری خوبی برخوردار است. البته نباید توان انهدام ریز اندامک ها(معادل فارسی باکتری) و چند جک و جانور دیگر مانند بید، سگ و گربه و خوکچه هندی را در آن نادیده گرفت. همچنین این محصول از توان بازدارندگی بسیار بالایی در مقابل نیش پشه برخوردار است.

قدرت اشک آوری این محصول کم از نمایش آثار تراژیک و یا دراماتیک سینما و تلویزیون ندارد. علیرضا خنجری در ادامه می خواهد سر از کار اشک آور خانگ درآورده و در نهایت شیوه های خنثی سازی آن را معرفی کند.

گوگرد، منیزیم، منگنز، فسفر، آهن، اسید فولیک، ویتامین ث و چند ماده دیگر، محتویات پیاز را تشکیل می دهد. اما هیچ کدام از این مواد به اندازه گوگرد در ایجاد گاز اشک آور پیاز موثر نیستند. اما چرا پیاز تنها زمانی که تن به تیغه چاقو می سپارد اشک آدم را در می آورد؟

پاسخ در سلول هایی است که هنگام رنده، حلقه و یا خرد شدن، آسیب می بینند. در این هنگام فعل و انفعالاتی در مواد محلول در پیاز ایجاد می شود که در نهایت منجر به تولید یک گاز سبک شده و انتشار آن در هوا می شود. گاز سبک ایجاد شده به رسیدن به پایانه های عصبی چشم، آن را حساس کرده و حس سوزش در چشم ایجاد می شود. اما چرا هنگام سوزش چشم، اشک از چشممان سرازیر می شود؟

پاسخ این سوال در دنیای فیزیک-شیمی تعریف می شود، آنجایی که ما با مفهوم غلیظ و یا رقیق آشنا می شویم. زمانی که گاز اشک آور به چشم ما می رسد، تعادل الکتروشیمیایی چشم را به هم می زند، در این هنگام برای اینکه وضعیت الکتروشیمیایی چشم متعادل شود، اشک در چشمان ما حلقه می زند و با حل کردن گاز اشک آور در مایع اشک، ضمن رقیق کردن، آن را به بیرون از چشم می ریزد.

البته کارهای دیگه ای هم از پیاز برمیاد که علیرضا خنجری با جستجویی در جغرافیای محتواهای اینترنتی چندتاشون رو برای شما چیده از جمله اینکه، پیاز یک ابزار کمک آموزشی خیلی خوب به حساب می آید، البته بیشتر در دنیای زیست شناسی، چرا؟ چون سلول های پیاز خیلی درشت هستند و همین اندازه بزرگشون باعث شده تا به وسیله میکروسکوپ های با درشت نمایی پایین به راحتی دیده بشوند. کافیه لایه نازکی که صفحات گوشی پیاز را پوشانده جدا کنیم تا زیر یک میکروسکوپ معمولی ساختمان سلول را ببینیم و لذت ببریم.

برق انداختن ظروف شیشه ای و مسی و جلوگیری از زنگ زدن آهن را هم به فهرست کاربری های پیاز می تونید اضافه کنید. ضمن اینکه این ماده خوراکی، برای دفع نیشه پشه هم بسیار مفیده. برای این کار کافیه پیاز را روی پوستتان بمالید. اگر هم روی پیاز پوست کنده شده آب داغ بریزید و بذارید کم کم سرد بشه اونوقته که از این آب می تونید برای دفع آفات گیاهی بهره ببرید.

اما چطور میشه مانع گاز اشک آور پیاز شد؟

البته راهی برای ممانعت از انتشار گاز اشک آور پیاز وجود نداره، بلکه میشه انتشار آن را مدیریت کرد، برای این کار چند راه ساده وجود داره. اول اینکه پیش از خرد کردن پیاز، انتهای آن را بگیرید، زیرا میزان تجمع گوگرد در انتهای پیاز خیلی بیشتر است. دیگر اینکه می توانید پیش از خرد کردن، آن را داخل یخچال قرار دهید، برودت مواد محلول در پیاز را تا حد زیادی ساکن می کند. دیگر اینکه می توان پیاز را داخل یک ظرف پر از آب خرد کرد که گاز بلافاصله در آب ظرف حل شود. البته این آب را به هیچ وجه دور نریزید زیرا بسیار کاربردی است و موجبات دفع آفات گیاهی را برای گیاهان باغچه های اطراف منزلتان فراهم می کند.

البته به تازگی محققان موسسه غذا و داروی نیوزلند با استفاده از روش خاموشی ژن از طریق فناوری های زیستی پیازی تولید کرده اند که اشک آور نیست.

امضا علیرضا